Anonim ve Limited Şirketlerin Genel Kurul Kararı ile Sona Ermesi
Türk Ticaret Kanunu’nunda anonim ve limited ortaklıkların sona erme şekilleri düzenlenmiştir. Anonim ve limited şirketler; ana sözleşmede herhangi bir süre öngörülmüşse bu sürenin sona ermesiyle, işletme konusunun gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkânsız hale gelmesiyle, ana sözleşmede öngörülmüş herhangi bir sona erme sebebinin gerçekleşmesi durumunda, şirketin iflasına karar verilmesiyle, kanunlarda öngörülen diğer hallerde ve son olarak bu yazımızda açıklayacağımız üzere genel kurul kararı ile sona ermektedirler.
Anonim şirketlerin tasfiyesi Türk Ticaret Kanunu’nun 529. ve 548. Maddeleri arasında düzenlenmiştir. Limited şirketlerin tasfiyesi ise ayrıca düzenlenmemiş olup, az önce belirtilen maddelere 643. Madde aracılığı ile yollama yapılarak limited şirketlerde de aynı yolun izleneceği belirtilmektedir. Dolayısıyla ortak hüküm gereği yazımızda belirteceğimiz hususlar her iki ortaklık türünü de kapsayıcı nitelikte olacaktır.
Öncelikle belirtmek gerekir ki sona erme bir süreçtir ve tasfiye süreci olarak adlandırılmaktadır. Detaylı bir süreç olup şirketlerin özelliklerine göre uzun ya da daha kısa sürebilir. Okuyucularımız açısından daha kolay anlaşılabilmesi adına yazımızda süreç; Hazırlık, Tasfiye süreci, Tasfiye sonu olarak aşamalı bir şekilde anlatılacaktır.
- Tasfiye Öncesi Hazırlık Aşaması
Tasfiyede belirleyici olan iki amaç vardır. Bunlardan ilki alacaklıların korunması düşüncesi ve bir diğeri de tasfiye sonunda ortakların katılma haklarını elde etmeleridir. Tasfiyeye giriş kararının ardından şirket tüzel kişiliğini korumaya devam edecektir. Hali hazırda muhasebe, çalışan, sigorta, vergi giderleri, atanacak tasfiye memurunun maliyeti, ticaret sicil masrafları gibi giderlerin yanı sıra şirketin mevcut alacaklılarına ya da alacaklı olduklarına karşı olan yükümlülükler ve haklar son bulmayacak, bu süreçte tıpkı tasfiye öncesi dönemde olduğu gibi şirketin işleyişi devam edecektir. Dolayısıyla ticaret şirketi, tasfiye sürecine hazırlık aşamasında tasfiye sürecinin bu özelliklerini dikkate alarak maliyet ve diğer hesaplamaları yapmalıdır.
2. Tasfiye Süreci
- Tasfiyeye Giriş Kararı
Tasfiyeye giriş için gerekli olan genel kurul kararının (şirket ana sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe) sermayenin en az %75’ini oluşturan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oylarıyla alınması gerekmektedir.
- Tasfiye Memurlarının Belirlenmesi
Şirketin tasfiye sürecindeki işlemleri ile sınırlı olmak kaydıyla şirketi temsile yetkili olan bir veya birden fazla tasfiye memuru belirlenmesi gerekmektedir. Tasfiyeye giriş kararının alındığı genel kurul kararında bu işlem yapılabileceği gibi tasfiye memurlarının kim olacağı hususu şirket ana sözleşmesinde belirtilmiş de olabilir. Tasfiye memurları pay sahiplerinden ya da üçüncü kişilerden olabilir. Yine hem tüzel, hem de gerçek kişilerin tasfiye memuru olarak atanabilmeleri mümkündür. Görevlendirilen tasfiye memurları aksi kararlaştırılmadıkça olağan ücrete hak kazanırlar. Tasfiye memurlarının ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekir. Tasfiye memurlarından en az birinin Türk vatandaşı olması ve yerleşim yerinin Türkiye’ de bulunması gerekir.
- Genel Kurul Kararının Tescil ve İlanı
Bu aşama ile birlikte şirket tasfiye sürecine girmektedir. Şirketin tasfiye aşamasına girmesiyle tüzel kişiliğinin son bulmayacağını, ticari faaliyetlerinin devam edeceğini belirtmiştik. Fakat tasfiyeye girmiş olan ticaret şirketi ile işlemler yapacak olanların uyarılması için kanun koyucu şöyle bir düzenleme yapmıştır: Şirketin tasfiyeye girdiğinin tescil ve ilanıyla mevcut unvanına “tasfiye halinde” ibaresi eklenerek yeni unvan tescil edilecektir.
- Tasfiye Memurlarının Yapacakları İşler
Tasfiye memurları görevlerine başlamalarının akabinde şirketin tasfiye başlangıcı durumunu inceler, gerekirse şirketin mali durumunu gösterir envanter ile bilanço düzenleyerek genel kurulun onayına sunarlar. Şirketin defterlerinden anlaşılan alacaklılarına taahhütlü mektupla şirketin tasfiye sürecine girdiği, alacaklarını tasfiye memuruna başvurmaları gerektiği bildirilir.
Şirketin ilgili belgelerinden alacaklı oldukları anlaşılanların dışında; diğer alacaklılar, alacaklı olduklarını tasfiye memurlarına bildirmeleri için Ticaret Sicil Gazetesi’nde birer hafta arayla üç ayrı ilan ile bilgilendirilirler.
- Üç Aylık Bekleme Dönemi
Alacaklıların haklarını korumak amacıyla kanun koyucu Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilen son çağrıdan itibaren en az üç aylık bir bekleme süresi belirlemiştir. Bu süre uzayabilir, fakat aksi mümkün değildir. Bu süreçte tasfiye memurları şirketin alacakları varsa bunları tahsil etmeli, aktiflerini satarak paraya çevirmelidir. Aynı zamanda şirketin borçlu olduğu tüm mercilere gerekli borçlar ödenmeli, ileriye dönük sözleşmeler mevcut ise sonlandırılmalı, varsa mevcut uyuşmazlıklar çözülmelidir. Aksi halde bunların yapılmaması sürecin uzamasına sebebiyet verecektir.
3. Tasfiye Sonu
Tasfiye memurları tarafından tüm alacaklar tahsil edilip, şirketin varlıkları paraya çevrilip, borçları da ödendikten sonra kalan varlık pay sahiplerine payları oranında dağıtılmalıdır. Tüm bu sürecin sonunda şirketin herhangi bir varlığının kalmadığını gösterir bilanço hazırlanacaktır. Akabinde şirket tarafından tasfiyenin tamamlandığına ilişkin genel kurul kararı almasının ardından bu durumun tescil ve ilanı gerekmektedir. Tescil ve ilan ile birlikte ticaret şirketinin unvanı sicilden silinecektir. Ayrıca unutulmamalıdır ki tasfiye sonunda defterlerin ve tasfiyeye ilişkin belgelerin Türk Ticaret Kanunu 82. Maddesi uyarınca on yıl saklanması gerekmektedir.
Ek Bilgi – Tasfiyeden Dönülmesi: Türk Ticaret Kanunu 548. Madde uyarınca genel kurul kararıyla tasfiye kararı alınan şirketin tasfiye sonunda kalan varlıklarının pay sahipleri arasında dağıtılmasından önceye kadar tasfiyeden dönülmesi mümkündür. Genel kurul sermayenin en az %60 oy ile şirketin devam etmesini kararlaştırabilir. Karar alınırsa tasfiye memuru bu kararı tescil ve ilan ettirir.
Genel kurul kararı ile sonlandırılması düşünülen anonim ve limited şirketlerine süreçte karşılaşılacak durumların genel hatlarıyla anlatıldığı bu yazımızda; teorik olarak bilgilendirilme yapılmıştır. Süreçte hak kaybı yaşanmaması, anlatılan teorik bilgilerin uygulamaya aktarılarak sürecin kolay bir şekilde çözümlenmesi hususunda profesyonel hukuki destek almanın önemi aşikârdır. Detaylı bilgi ve destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.